Kadın istihdamı ve işgücünde engeller ve fırsatlar: ileri gitmek için bir kılavuz

Türkiye’de kadınların iş gücüne katılımı benzer ülkelerin çok altındadır. Kadınlar çalışma hayatında az temsil edilirken karar verme kademesindeki rollerde neredeyse yoklardır. Hem günümüz toplumunun hem de gelecek nesillerin refahı için kadınların sosyal ve ekonomik olarak güçlenmesi konusunda hem fikiriz. Türkiye’de Hanehalkı İş Gücü Anketine (2022) göre kadınların iş gücüne katılım oranı %35, erkeklerin ise %71,4’tür, 2000’lerin başında %23’lere kadar da düşmüştür¹. Bu rakamlar OECD ortalamalarının çok altındadır. Kadınların iş gücüne katılımı hem toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması hem de ekonomik kalkınma açısından büyük önem taşımaktadır. Kadınların ekonomik hayatta daha aktif olmaları, aile içindeki güçlenmelerine, çocuklarının beşerî sermayesine olumlu katkı sağlamakta ve genel olarak toplumun refahını artırmaktadır. 2004 yılında Anayasa’ya eklenen “Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir” hükmüne rağmen uygulamada eşitlik sorunları devam etmektedir. Dünya Ekonomik Forumu’nun Küresel Toplumsal Cinsiyet Uçurumu 2024 raporunda Türkiye’nin 146 ülke arasında 127. sırada yer alması, bu eşitsizliklerin boyutunu gözler önüne sermektedir². ActHuman VI girişimi, Türkiye’de kadınların iş gücüne katılımını engelleyen faktörleri belirlemek ve bu konuda politika önerileri geliştirmek amacıyla uzman akademisyenleri, sivil toplum örgütlerini, devlet kurumlarını ve özel sektör temsilcilerini bir araya getirerek katılımcı bir yaklaşım benimsenmiştir. Danışma Kurulunun ilk toplantısı 4 Nisan 2024 tarihinde gerçekleştirilmiş ve burada mevcut durum, engeller, fırsatlar ve politika önerileri detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Çok Boyutlu Engeller: Kadınların iş gücüne katılımı önündeki engeller, eğitime erişim zorluklarından başlayarak iş yerinde ayrımcılık, toplumsal normlar, cinsiyetçi tutumlar gibi birçok faktörden kaynaklanmaktadır. Bu engeller, kadınların iş hayatına katılımını zorlaştıran bir kısır döngü yaratmaktadır.