Bir aile şirketi ne zaman anonim şirket olur?

Official URL: http://ibaness.org/conferences/plovdiv_2021/ibaness_plovdiv_proceedings_draft_4.pdf

Bir firmanın organizasyonel yapısı, firma sahibinin ve varsa hissedarların gelirlerini , gelirlerinin nasıl vergilendirileceğini, aldıkları riskleri, firmanın büyüme ve yaşam süresini etkiler. Bu nedenle çok önemli bir karardır. Genel olarak literatürde organizasyonel yapı seçimi üç ana başlıkta açıklanır. Bunlar organizasyonel yapıya bağlı olarak ödenen vergi payının farklı olması, sınırlı sorumluluklar ve firmaların sahibi ve yöneticisi arasındaki ahlaki problemler olarak sıralanır. Ampirik literatürde ahlaki problemlerin firma organizasyonel seçimine etkisinin diğer iki etkene kıyasla kısıtlı olduğu savunulmuştur (Cavalluzzo ve Geczy (2003)). Bu çalışmada ahlaki tehlikenin varlığı kabul edilerek, firma verimliliklerindeki farkın organizasyonel seçimi etkilediği gösterilmiştir. Firmalar düşük verimlilikte aile şirketi olurken yüksek verimlilikte anonim şirket (corporation) olmayı seçmişlerdir. Farklı organizasyonel yapılar seçebilen, verimlilikleri ile birbirinden ayrışan firmaların dinamik endüstriyel modellemesi yapılmıştır. Her dönem sektöre girecek potansiyel firmalar aile şirketi ya da anonim şirket olma kararı verirler. Dönem sonunda ise marketten çıkış yapmamış firmalar bir sonraki dönem organizasyonel yapıları hakkında kararlar verirler. Aile şirketlerinin firma sahibi kapital sahibi yatırımcıdır, aynı zamanda şirketin yöneticiliğini de üstlenir. Anonim şirketler ise firma sahibi ve yöneticiden oluşur. Yöneticilerin gayretleri gözlemlenemez. Bu nedenle de ahlaki problemler mevcuttur. Ahlaki problemleri çözmek için firma sahibi yöneticisine dinamik kontratlar sunar. Modelde bu iki organizasyonel yapı arasındaki ödünleşimin bir kaç nedeni vardır. Birincisi, yatırımcı ajanların kapitali var iken yönetme becerileri yönetici ajanlara göre daha azdır. İkincisi, anonim şirket yapısında firma sahibi, yöneticinin çabasını gözlemleyemez. Bu nedenle aile şirketinde olmayan ahlaki tehlike problemleri vardır. Yapılan numerik analizler göstermektedir ki verimliliğin düşük olduğu firmalarda aile şirketi olmak anonim şirket olmaktan daha değerlidir. Aile şirketi olarak alınan risk ve daha az yönetsel yeteneklere sahip olmanın yarattığı değer kaybı anonim şirkette ahlaki tehlikenin yarattığı değer kaybından daha azdır. Verimlilik arttıkça anonim şirketi olmanın toplam değer fonksiyonu aile şirketi olmanın değer fonksiyonundan çok daha hızlı artar. Bu nedenle yüksek verimli firmalar anonim şirket olmayı tercih ederler.