Duyusal işlemleme hassasiyeti: kuramsal çerçeve ve derleme çalışması

Şengül-İnal, Gülbin and Sümer, Nebi (2018) Duyusal işlemleme hassasiyeti: kuramsal çerçeve ve derleme çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 21 (42). pp. 38-54. ISSN 1301-9961

[thumbnail of Şengül-İnal_&_Sümer_TPY_DuyusallemlemeHassasiyeti_sabanci_univ.pdf] PDF
Şengül-İnal_&_Sümer_TPY_DuyusallemlemeHassasiyeti_sabanci_univ.pdf

Download (500kB)

Abstract

Bu çalışmanın amacı Aron ve Aron (1997) tarafından geliştirilen ve son yıllarda özellikle kişilik psikolojisi alanında yaygın olarak çalışılan Duyusal İşlemleme Hassasiyeti (DİH; sensory processing sensitivity) üzerine yapılan çalışmaları derlemektir.DİH iç veya dış kaynaklı uyarıcılara karşı aşırı hassas olma durumu olarak tanımlanan kalıtımsa bir yetişkin mizaç özelliğidir. Bu yazıda DİH üzerine yapılmış geçmiş çalışmalar sistematik olarak taranmış ve altı alt bölümde derlenen 35 görgül çalışma ışığında konu detaylı olarak ele alınmıştır. Yapılan çalışmalarda DİH’in biyolojik altyapıya dayandığı ve utangaçlık, içekapanıklılık ve negatif duygulanım gibi kişilik özellikleriyle yakın ilişkili olduğu görülmüştür. DİH’in stres ve depresyon gibi olumsuz psikolojik değişkenlerle ilişkili bulunması aşırı hassas kişiler için dezavantaj olarak görülse de dış ve iç kaynaklı uyaranlara karşı hızlı farkındalık ve tepkisellik bu kişilik özelliğinin işlevsel yönünü ortaya koymaktadır. Alt başlıklarda özetlenen temel bulgular DİH’in kişilik özelliklerinden olumsuz psikolojik sonuçlara kadar birçok alanda önemli doğurguları olduğunu göstermektedir. Bu kapsamda ilgili kültürel faktörler ve gelecek çalışmalara ilişkin öneriler de tartışılmıştır.
Item Type: Article
Uncontrolled Keywords: Duyusal işlemleme hassasiyeti, aşırı hassas kişiler, yetişkin mizacı, kişilik
Subjects: H Social Sciences > H Social Sciences (General)
B Philosophy. Psychology. Religion > BF Psychology > BF0501-505 Motivation
Divisions: Faculty of Arts and Social Sciences
Faculty of Arts and Social Sciences > Academic programs > Psychology
Depositing User: Nebi Sümer
Date Deposited: 09 Aug 2019 11:06
Last Modified: 26 Apr 2022 10:05
URI: https://research.sabanciuniv.edu/id/eprint/37321

Actions (login required)

View Item
View Item